Yumurta ve tavuk meselesi

Hani söylerler ya, yumurta mı önceden vardı yoksa tavuk mu? Bu örnekte olduğu gibi bazı soruları yanıtlamak mümkün değil. Yumurta mı önce vardı, yoksa tavuk mu? sorusunu mantıklı şekilde çözmek imkansız gözüküyor. Bu soruyu çözmek veya çözmemek  hayatımızı pek ilgilendirmediği için yanıtını akademik insanlara bırakalım. Biraz da onlar bu sorunla meşgul olsunlar.

Ama yumurta ve tavuk sorununa benzeyen, çözülmesinde hem fayda olan hem de hayatımızı ilgilendiren başka örnekler var. Mesela bilim adamı olunur mu sorusunu yanıtlamak gibi şeyler. Size vereceğim yanıt belki sizi memmun etmeyecektir ama bilim adamı olunmaz, diyeceğim Nedenine gelince şöyle açıklamak gerekir.

İlk önce herkesin bilim adamı olduğu tezini ortaya atacağım. Yani içimizde zaten var olan birşeyi tekrardan dışardan elde etmek olmaz. İçimizde olan nedir? İçimizde bizi bilim adamı yapan unsur çevremiz hakkında varsayımda bulunmak, bu varsayımdan yola çıkarak gelecek üzerine tahminde bulunmak ve varsayımı test etmek. Sonunda tüm işlemlerin sonucunda var olan teori biraz daha gelişmiş olacak.

Pekala biz bu işlemi yapıyor muyuz? Evet yapiyoruz, hem de bilinçsiz şekilde. Çok küçük basit bir örnek vermek gerekirse bunu yürüme örneği ile açıklamak istiyorum. Yürümek başlı başına bilimsel bir işlemdir. Bir adım atmadan önce çevre hakkında varsayımda bulunulur. Bastığımız zeminin sağlam olduğunu, çukur olmadığını, adım attığımız zaman ayağımızın kaymayacağı, adımımızın ne kadar büyüklükte olacağı konusunda varsayımda bulunuruz. Tahminimiz olumlu olursa güvenir şekilde bir adım atarız, aksi halde yürümekten vaz geçeriz. Tahminimiz olumlu olduğu zaman test ederiz. Testimiz olumlu olduğu anda yürürken daha da güvenilir şekilde ilerleriz.

Bu söylediğim yöntemi bilinçsiz şekilde yaptığımız için pek farkında olmayız. Peki bilim adamları nasıl davranırlar? Onlar bilinçsiz yaptığımız şeyleri bilinçli yaparlar. Yani onlar sadece yaptıklarının farkındadırlar. Bilim adamı olmak için extra birşey yapmak gerekmiyor, sadece sevdiğiniz birşeyle meşgul olup yaptığınızın farkında olunması gerekiyor. İşte bu kadar. Eğer bilim adamı olmak için "akıllı"  olmayı bekliyorsanız, çok beklersiniz.