Saygı üzerine

Saygı kendini görmek kadar karşındakini görmekle de alakalıdır. Saygı herşeyden çok görmekle alakalıdır. Görmek göz ile görmek değildir, o gönül ile görmektir. Görmek kendi derdinden sıyrılmış olup karşıdakinin ihtiyaçlarını fark edip, onu kendi ihtiyacından daha üstün tutmaktır. Bu kendi ihtiyacının olmadığı anlamına gelmez. Bu sadece ve sadece ihtiyaç sıralamasında karşıdakinin ihtiyacını daha üstte tutmaktır.

Saygı, karşıdakini güzel sözlerle şişirmek değildir. Abi, amca, dayı, bey, hanımefendi, müdür, .. gibi sıfatları kullanmak hiç de değildir. Bu sıfatlar insan kulağına ne kadar hoş gelse de saygı diye tanımlanamaz, çünkü o sıfatlar söylenmesi gerektiği için, ondan beklendiği için söylenir, gerçekten içten geldiği için değil. O sözler toplumsal bir anlaşmanın parçasıdır, herhangi bir özelliği yoktur. Saygı duymak söylenen sıfatlarla kendini küçük konuma düşürmek değildir. Saygı birini küçültüp diğerini yüceltmek değildir. Saygı gerçek yaşamı herşeyin üzerine koyup hayata olan şükranı sunmaktır. Bu söz ile ifade edilemez, bu davranış ile ifade edilir.

Ortaklaşa paylaşılan bir ortamda sigara içmek saygısızlıktır, bu kendi ihtiyacını o ortamda bulunan diğer kişilerin ihtiyacından daha yüksek tutmaktır. Sigara içmeyen kendi vücuduna duyduğu saygı yüzünden sigara içmezken, bunu hiçe sayan karşısındakinin kişilik hakkına sigara içerek tecavüz eder. Saygı, karşısındakinin kişilik hakkına riayet etmektir.

Saygı duyulduğu için de doğru söz söylenir. Bazen olur ki karşınızdakini üzecek olsanız bile doğru söz söylenmesi gerekir. Karşıdakinin ne kadar kaldıramayacağı bilinse bile doğru söz söylenmelidir, eğer söylenmediği takdirde karşıdakinin daha büyük hasara gidebileceği söz konusu ise doğru söz söylenmelidir. Eğer karşınızdaki pek umurumuzda değil ise, saygı göstermeniz de beklenemez. Onun zarar edip etmediği pek umurumuzda olmaz, onu felaketten korumakta aklınızın ucundan geçmez. Kendi hayatınız tatlı olduğu kadar karşı tarafın da tatlı bir hayatı hak ettiğini varsayarak bazen acı sözün de söylenmesi gerekir.

Saygı sadece insanlara duyulan duygu değildir, aynı duygunun tüm canlılara genişlemesi, daha da önemlisi tüm evrene genişlemesi ile hem yaşayanlara hem de çevresine saygı duyulur. Bu gerçek anlamda içten geldiği zaman ve davranışa yansıdığı zaman kendini gösterir saygının süslü kelimelere hiç ihtiyacı yoktur. Saygı kendine nasıl davranılmasını istiyorsan karşındakine de öyle davranmaktır.